Jak przebiega kontrola PIP w 2023

Czym jest kontrola PIP?

Kontrola PIP to inspekcja przeprowadzana przez Państwową Inspekcję Pracy, której celem jest sprawdzenie, czy pracodawca przestrzega przepisów dotyczących prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. PIP ma także prawo kontrolować legalność zatrudnienia. Jej zadaniem jest zapewnienie, że firmy i przedsiębiorcy przestrzegają podstawowych przepisów Kodeksu Pracy oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Kto podlega kontroli PIP?

Ustawa o Państwowej Inspekcji pracy mówi, że kontroli PIP podlega każdy przedsiębiorca, który zatrudnia minimum jedną osobę na podstawie umowy cywilnoprawnej, czyli umowy o pracę, firmy współpracujące z osobami fizycznymi na zasadzie B2B oraz osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Każdy wpisujący się w ramy tych definicji musi zdawać sobie sprawę z tego, że PIP ma prawo skontrolować go w każdej chwili.

Kiedy PIP może dokonać kontroli firmy?

Państwowa Inspekcja Pracy może dokonać kontroli firmy na podstawie skargi, anonimowych doniesień bądź też wówczas, gdy ryzyko zawodowe w danym miejscu jest wysokie (mowa tu głównie o miejscach, w których wykonuje się niebezpieczną pracę fizyczna). O wiele rzadziej zdarza się, że kontrola zostaje przeprowadzona rutynowo w ścisłym związku ze standardową działalnością PIP, jednak taka możliwość również istnieje. 

Kontrola PIP – co sprawdza?

Co kontroluje Państwowa Inspekcja Pracy? Inspektorzy pracy są uprawnieni do sprawdzania ewidencji czasu pracy, stanu bezpieczeństwa i higieny pracy; mają prawo do przesłuchiwania pracowników, zarówno tych obecnie pozostających w stosunku pracy z przedsiębiorcą, jak i tych, którzy w danym momencie już tam nie pracują. Kontroler może zażądać wglądu w niezbędne dokumenty, by móc ustalić faktyczny stan przestrzegania prawa pracy w danym miejscu – obejmuje to również dokumenty dotyczące pracowników zatrudnionych na innej podstawie, niż stosunek pracy. Trzeba mu również udostępnić w całości teren zakładu pracy, by mógł dokonać profesjonalnych oględzin, a także przyjrzeć się miejscom, w którym niegdyś doszło do wypadków przy pracy, o ile takie miały miejsce. Inspektor sprawdza, czy stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla pracowników, a także, czy na terenie zakładu bądź przedsiębiorstwa nie ma osób dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom. Jeśli okaże się to konieczne, przyjrzy się on również warunkom wykonywania pracy przez cudzoziemców. Warto wiedzieć, że część czynności kontrolnych może zostać przeprowadzona w siedzibach jednostek PIP takich, jak Główny Inspektorat Pracy czy okręgowy inspektorat pracy.

Czy PIP zapowiada kontrolę?

Państwowa Inspekcja Pracy może przeprowadzić kontrolę bez uprzedzenia i o każdej porze – nie musi ona zostać zapowiedziana. Otrzymanie donosu bądź skargi uzasadnia niezwłoczne podjęcie kontroli u przedsiębiorcy, w większości przypadków jednak otrzymuje się stosowne zawiadomienie, w której PIP informuje o swoich zamiarach, dzięki czemu przedsiębiorca ma się szansę przygotować się do kontroli. 

Ile trwa kontrola PIP?

Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy może łącznie trwać w roku 12 dni roboczych w przypadku mikroprzedsiębiorców, 18 dni roboczych w przypadku niewielkich przedsiębiorców i 24 dni robocze dla sporych oraz pozostałych przedsiębiorców. Czynności podejmowane w ramach przeprowadzania kontroli nie mogą więc ciągnąć się w nieskończoność – wszystko jest ściśle ustalone w ramach konkretnych przepisów.

Jak wygląda kontrola PIP?

Inspektor PIP ma obowiązek przedstawienia legitymacji służbowej, którą wydaje główny inspektor pracy lub okręgowy inspektor pracy (w tym ich zastępcy). Kolejnym z wymaganych dokumentów jest upoważnienie, jednak w przypadku kontroli niezapowiedzianej Powiatowa Inspekcja Pracy ma prawo dostarczyć je w terminie 7 dni od dnia podjęcia kontroli. Inspektorzy pracy są uprawnieni do przeprowadzania kontroli dotyczących wymienionych w poprzednich akapitach kwestii, głównie dotyczących Kodeksu Pracy oraz legalności zatrudnienia i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Na sam koniec otrzymuje się protokół pokontrolny, jeśli jednak ma się zastrzeżenia co do jego treści, w ciągu siedmiu dni można zgłosić je do PIP. Później zaś otrzymuje się konkretną decyzję z ustaloną datą, do której przedsiębiorca ma obowiązek zlikwidować konkretne uchybienia – Państwowa Inspekcja pracy może przykładowo zażądać wypłaty zaległego wynagrodzenia przysługującego na podstawie umowy o pracę bądź też innego świadczenia przysługującego pracownikowi.